In deze tijd ervaren veel mensen stress. Te veel prikkels, te weinig tijd voor jezelf, te weinig rust, druk vanuit je werk/privéleven of druk in je hoofd kan er voor zorgen dat je te veel stress ervaart. Gelukkig kun je enige stress goed hebben en heb je het ook nodig om te kunnen functioneren en te presteren in je dagelijkse leven. Het lichaam reageert in een stressreactie door hormonen vrij te maken, waardoor jij je snel kan aanpassen, een tandje bij kunt zetten of kan vechten of vluchten wanneer er gevaar draagt.
Stress is dus positief zolang het iets positiefs oplevert. Wanneer stress langdurig is en jij continu lichamelijke en/of emotioneel overbelast wordt, krijgt je lichaam niet de kans om na de stressreactie weer in een ruststand terug te keren. Wanneer je lichaam niet goed kan herstellen en de bijnier zoveel stresshormonen moeten aanmaken, kan dit systeem zijn scherpte verliezen en uitgeput raken. Zo kun je in een burn-out terecht komen.
Hoe verloopt stress:
Stress start in je hypothalamus
Je hypothalamus maakt via je bijnieren het stresshormoon cortisol aan
Cortisol activeert je hippocampus, want die moet stress afremmen
Bij te veel stress raakt je hippocampus overwerkt
Een overwerkte hippocampus uit zich in geheugen- en concentratieproblemen, depressie en angststoornissen.
Te veel stress beschadigt je frontale lob, die de amygdala moet remmen
Een ongeremde amygdala zorgt voor negatieve emoties
Negatieve emoties wakkeren stress aan in de hypothalamus
Hierboven kun je zien hoe je in een vicieuze cirkel terecht kan komen. Om dit te doorbreken, is het eerst belangrijk om te erkennen dat je te veel stress ervaart. Herken jij je in meerder kenmerken die hieronder beschreven staan, dan is het goed om te onderzoeken waar je stress vandaan komt. Zo kan je voorkomen dat je in een burn-out terecht komt.
Als gevolg van een overbelasting van het stress-systeem kunnen de volgende problemen ontstaan:
Weinig energie/voortdurende vermoeidheid (CVS)
Prikkelbaar
Depressieve gedachtes en angstgevoelens
Niet gezien, veilig of gehoord voelen
Bijnieruitputting (burn-out)
Verzwakt immuunsysteem (vaak verkouden/grieperig)
Brandstofproblemen (insulineresistentie, obesitas, diabetes)
Hormoonklachten (PMS, PCOS, endometriose, menopauze)
Slaapproblemen
Spijsverteringsproblemen
Ademhalings- en hartproblemen
Maag- en darmklachten (Crohn, PDS, colitis ulserosa, leaky gut)
Huidproblemen (acne, eczeem, psoriasis)
Laag libido
Spier en/of gewrichtsklachten (artrose, artritis, fibromyalgie)
Welvaartseffecten (sociale problemen, eenzaamheid)
Candida
Etc.
Te veel stress kan ervoor zorgen dat je te hoge cortisol spiegels krijgt. Cortisol is je primair stresshormoon. Op korte termijn maakt het je krachtig, maar een permanent verhoogde cortisolspiegel is schadelijk.
De effecten van te hoge cortisol spiegels:
Minder gelukshormoon serotonine. Hierdoor kun je last krijgen van stemmingswisselingen, snel boos, gefrustreerd of depressief worden. Serotonine is de voorloper van melatonine, het hormoon dat ervoor zorgt dat je in slaap kunt vallen.
Hoge niveaus van cortisol betekent dus ook vaak dat je slecht slaapt, omdat de melatonine productie is verstoord.
Door een slechte nachtrust wordt er ook te weinig groeihormoon aangemaakt. Dit is je "onderhoudsmonteur", die ’s nachts de noodzakelijke reparaties uitvoert.
Bloedsuikerschommelingen worden groter. Zo ontstaat o.a. hunkering naar snelle suikers en koolhydraten. Wanneer de glucose (suiker) niet wordt verbruikt, dan worden deze overschotten opgeslagen als (buik)vet.
Daling van je dopamine aanmaak in je hersenen. Hierdoor is het steeds moeilijker op een gevoel van (intense) geluk of welzijn te ervaren en kun je in een negatieve spiraal terecht komen. Ook je libido niveau wordt hierdoor flink verstoord.
Omdat het lichaam in de overlevingsstand staat, wordt de spijsvertering op een laag pitje gezet wat kan leiden tot buikpijn, diarree, verstopping, voedingstekorten, minder aanmaak van je gelukshormonen etc. Wil je meer lezen over hoe stress je spijsvertering beïnvloed? Lees dan: https://www.vitali-d.nl/post/wist-jij-dat-door-stress-je-spijsvertering-wordt-stopgezet
Voedingstekorten: magnesium, zink, ijzer, B-vitamines, calcium, vitamine C, kalium en aminozuren, ze worden door de stressreactie je cellen uitgesleept en verbruikt.
Minder goed werkend immuunsysteem. Wanneer je nog in de “begin” fase zit van stress en je dus een verhoogd cortisol niveau hebt dan wordt je immuunsysteem onderdrukt en vermindert dit ontstekingen. Dit komt omdat tijdens stressvolle situaties de energy (suiker) naar je spieren etc. moet gaan zodat je kan ontsnappen aan het “gevaar”. Maar het probleem is dat moderne stress vaak langdurig aanwezig kan zijn en het soms jaren kan duren. Hierdoor kun je vaak verkouden zijn en griepjes of bacteriële infecties hebben. Meer lezen over hoe stress je immuunsysteem beïnvloed? Lees dan: https://www.vitali-d.nl/post/hoe-corona-stress-ons-immuunsysteem-verzwakt
Na langdurige stress, kan bijnieruitputting ontstaan en dan daalt je cortisol onder het optimale niveau. Bij te weinig cortisol kan dan je immuunsysteem gaan overreageren omdat het ontstekingsremmende effect van cortisol afwezig is. Dit kan leiden tot diverse auto-immuunziekten, stemmingswisselingen, chronische-vermoeidheidssyndroom, overgewicht en fybromyalgie.
Snelle veroudering. Er gaat minder energie naar de vernieuwing en opbouw van je cellen, waardoor je cellen sneller beschadigd raken en verouderen.
Oestrogeendominatie of progesteron te kort. Omdat de stressreactie altijd voor gaat op andere systemen, wordt de voorstof van progesteron gebruikt om cortisol te maken. Een tekort aan progesteron kan voor vrouwen én mannen diverse klachten geven. Denk aan verminderde libido, gewichtstoename, stemmingswisselingen, pijnlijke- en onregelmatige menstruatie, slaapproblemen, onrust etc.
Je lichaam kan uiteindelijk je eiwitten uit je spieren, nagels en haren halen om meer glucose aan te maken. Zo kun je last krijgen van haaruitval, verlies van je spiermassa en nagels die breken.
Je verzadigingshormoon (leptine) die aangeeft dat je voldoende hebt gegeten werkt niet meer, waardoor je gaat overeten.
Je hippocampus wordt aangetast. Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol bij de werking van het geheugen en reguleert de productie van cortisol.
Ervaar je één of meerdere kenmerken en wil je graag een turn maken in je leven?
Er is één belangrijk aspect dat altijd centraal staat bij iedereen: bewustwording. Als je je niet bewust wordt wat je valkuilen zijn, is het niet mogelijk je gedrag te transformeren en riskeer je terug te vallen in je oude patronen.
Wil jij graag begeleid worden om op zoek te gaan naar de kern van je klachten? Als stress & burn-out, IoPT (Identity oriented Pschycho Trauma Theorie), NLP (master niveau) en vitaliteitscoach, begeleid ik je hier graag bij. Via de link: https://www.vitali-d.nl/stress-burn-out kun je een kijkje nemen naar mijn werkwijze en de trajecten. Ook ben je van harte welkom voor een gratis kennismakingsgesprek. Aanmelden kan via bovenstaande link.
Warme groet,
© Dorthe
Vitali-D